Wypad za miasto: Pałac von Rothów w Czernicy

Dlaczego warto wpaść do Czernicy? Chociażby dlatego, by zaczerpnąć odrobinę regionalnej historii i napić się dobrej kawy w Rothówce Czernica  mała, urokliwa wieś w gminie Gaszowice, nieopodal Rydułtów. O jej urokach często wspominał sam urodzony w Czernicy kompozytor Henryk Mikołaj Górecki. Sercem Czernicy jest ukochany przez jej mieszkańców "Zameczek" - czyli XIX- wieczny pałac rodziny von Roth z przyległym do niego zjawiskowym parkiem, w którym na co dzień można spotkać zarówno najmłodszych jak i najstarszych mieszkańców Czernicy i okolic.

Na początek- trochę historii... 

Ten XIX - wieczny pałac jest sercem Czernicy, usytuowanym wśród rozległego parku. W jego historii przewija się wiele nietuzinkowych postaci, których losy splatały się z burzliwą historią Śląska, a wszystko to na tle neogotyckiego pałacu. Zabudowania folwarczne w Czernicy znajdują się na mapie z 1736 roku, w roku 1806 na mapie zaznaczono zabudowanie dworskie z „Zamkiem”. Znajdują się one w tym samym miejscu co obecnie pałac, jednak z pewnością nie jest to ten sam budynek. Pierwszym znanym dokumentem, na którym bezsprzecznie widać zachowany do dzisiaj budynek jest mapa Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu z 1885 roku.
Obecnie, lokalna społeczność najchętniej opowiada o baronie Hugo von Roth. To jego postać zainspirowała kilkoro mieszkańców do odkrycia lokalnego dziedzictwa. Baron, przybywszy do Czernicy w 1855 roku, nabył majątek oraz pałac za kwotę jedynie 35 tysięcy talarów. Historia samej postaci barona jest bardzo ciekawa i jest tematem wielu rozważań. Hugo von Roth był zdecydowanie osobą, która miała olbrzymi wpływ na rozwój miejscowości. Przyczynił się do rozwoju rolnictwa i kopalni gipsu. Zainwestował w linię kolejową i budowę tunelu. W lokalnej legendzie odgrywa szczególną rolę przede wszystkim ze względu na życie osobiste, często skandalizujące. Rodzinne waśnie, związek z dużo młodszą kobietą i to w dodatku mieszkanką Czernicy, choroba jednej z córek - do dzisiaj pobudzają wyobraźnię Hugo von Roth zamieszkiwał pałac wraz z rodziną. Początkowo była to jego wieloletnia konkubina Rosine Gross oraz dziewięcioro ich wspólnych dzieci. W 1875 roku Rosine wyszła za mąż za mieszkańca Czernicy Jana Łukoszka. Razem z dziećmi przeniosła się wtedy do domu na ulicy Buczyna, który miał zostać wybudowany na polecenie barona. Sam baron w tym czasie był już w związku z dużo od siebie młodszą Albiną Adamietz – córką jednego z czernickich gospodarzy. Ten związek baron zdecydował się zalegalizować w 1882 roku. Para doczekała się czterech córek.

Można przypuszczać, że przebudowa budynku dworu i nadanie mu pałacowego charakteru oraz przekształcenie terenu przy pałacu w park, miało na celu podkreślenie statusu właściciela. Przyjmuje się, że około 1870 roku pałac przyjął formę w jakiej można go podziwiać obecnie. Po śmierci barona von Roth, zgodnie z testamentem, właścicielką pałacu została baronowa Albina i jej córki. W testamencie baron zabezpieczył również swoje dzieci z poprzedniego związku. Administratorem majątku został brat baronowej – Johann Adamietz. Stan taki trwał aż do śmierci Albiny von Roth w 1927 roku.
Pomimo burzliwych losów: zmian zarządców, upaństwowienia, przekształcenia w lokale mieszkalne Pałac przetrwał dziejową zawieruchę. W latach 90. XX wieku został przejęty przez Gminę Gaszowice i oddany w ręce lokalnej społeczności. Wspólnym wysiłkiem dokonała ona remontu i stworzyła swoje własne miejsce spotkań.

Serce Czernicy dziś...

Dzisiaj pałac,  nazywany pieszczotliwie “Zameczkiem” - pełni funkcję centrum życia kulturalnego i społecznego. W budynku działa Ośrodek Kultury prowadzony przez Stowarzyszenie Działań Lokalnych “Spichlerz”. Instytucja odpowiada za organizację zajęć i wydarzeń kulturalnych. Zajmuje się pielęgnowaniem lokalnego dziedzictwa niematerialnego. Wydaje publikacje, organizuje spektakle i Pikniki Historyczne. W pałacu można napić się dobrej kawy i zjeść coś (na słodko lub słono) w klimatycznej Kawiarni “Rothówka”. Na najmłodszych czeka plac zabaw oraz organizowane dla nich wydarzenia tematyczne oraz przyjęcia urodzinowe. Tę ofertę zapewnia Spółdzielnia Socjalna “Horyzonty Kultury”.

fot. Spichlerz

Dlaczego warto odwiedzić "Zameczek"? 

Miłośnicy przyrody (... i nie tylko!) mogą wybrać się na spacer po parku przylegającym do pałacu. Jest to bowiem idealne miejsce dla par, rodzin z dziećmi i seniorów. Znajduje się tu ogromny plac zabaw, ktory zachwyci każde dziecko. W restauracji "Rothówka" można się napić przepysznej kawy i spróbować lokalnych smakołyków, które zachwycą nawet najbardziej wybrednych. W Parku znajduje się również staw, w którego okolicy  zobaczyć można kaczki, kowaliki, dzięcioły i  wiewiórki. Wieczorami można odwiedzić Astrolab i wspólnie z edukatorami wyruszyć w podróż w gwiazdy.

fot. Dawid Barteczko

Krótko mówiąc- warto! 

Przepiękny "Zameczek" i jego historia, pełen zieleni park, urocza restauracja Rothówka i obserwatorium astronomiczne Astrolab to idealny pomysł na spędzenie popołudnia poza miastem. 

Zapraszamy co Czernicy