Bazylika Narodzenia NMP w Pszowie

W leżącym w powiecie wodzisławskim Pszowie znajduje się jeden z kilku najbardziej znanych ośrodków pielgrzymkowych Śląska, stanowiący oficjalnie od r. 2002 Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej. Obraz przedstawiający Madonnę, który przynieśli do Pszowa pielgrzymi w pierwszej połowie XVIII w., szybko zasłynął jako cudowny i przyciągał wiernych zarówno z obszaru Śląska jak i Moraw. Tytuł Bazyliki Mniejszej nadany został tutejszemu kościołowi, zbudowanemu w 1747 roku, w roku 1997.

Historia obrazu i kościoła

Obraz Matki Bożej Uśmiechniętej lub Matki Bożej Pszowskiej to olejna kopia obrazu częstochowskiego. W Pszowie pojawiła się dzięki pielgrzymce do Częstochowy w 1722 r., podczas której mieszkańcy wsi wraz z księdzem wikarym Janem Franciszkiem Niemczykiem zakupili wykonaną na płótnie kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Uszkodzone płótno zostało poddane renowacji, której dokonał malarz Fryderyk Siedlecki z Wrocławia. Artysta zmienił nieco twarz Madonny, która różni się odtąd od częstochowskiego pierwowzoru. W 1723 r. obraz został poświęcony w Wodzisławiu i uroczyście przeniesiony w procesji do Pszowa. Otoczony kultem wizerunek zasłynął dzięki wielu cudownym uzdrowieniom. Np. od Wielkanocy 28 marca aż do 14 maja 1728 roku sanktuarium nawiedziły 4000 pielgrzymów - zarówno ze Śląska, jak i Moraw. Niebawem, po procesach przeprowadzonych przez komisję biskupią, zezwolono na umieszczenie obrazu w ołtarzu bocznym. W 1723 r. uroczyście ogłoszono, iż obraz jest łaskami słynący, a Rudolf de Strachwitz, opat cysterski, zwieńczył go złotymi koronami, wykonanymi przez Bernarda Linkego z Raciborza. Pomysł budowy kościoła stanowiącego obecną bazylikę zrodził się jeszcze w I połowie XVIII w. Wówczas to istniejący tutaj kościół pw. Wszystkich Świętych z powodu niewielkich rozmiarów nie był w stanie pomieścić licznych pielgrzymów zmierzających do obrazu. Nowy kościół zaprojektował Fryderyk Gans z Karniowa. Budowla, w stanie niezupełnie jeszcze ukończonym, została oddana do użytku w 1747, a w tym samym roku konsekrując świątynię nadano jej wezwanie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Ołtarz nowego kościoła, w którym znalazł się obraz Matki Bożej Pszowskiej, poświęcony został trzy lata później przez biskupa Filipa Gotharda Schaffgotscha. Sława pszowskiego sanktuarium sprawiła, że w 1795 r. papież Pius VI obdarzył tutejszy kościół łaską odpustu zupełnego dla modlących się w tym świętym miejscu.

Wnętrze kościoła

Cenne wota ofiarowywane przez pielgrzymów zostały częściowo zagrabione przez Prusaków w 1809 r. Dzięki ofiarności mieszkańców oraz pielgrzymów pszowska świątynia uzyskała w połowie XIX w. wieże. Całkowicie ukończona budowla konsekrowana została w 1862 przez biskupa Adriana Włodarskiego. W 1877 malowidła w kościele wykonał malarz Gajda z Żor, przedstawiając na sklepieniu piętnaście Tajemnic Różańcowych. Nowe polichromie wykonywano w latach: 1900 oraz 1923. Niestety z powodu prac zabezpieczających kościół przed szkodami górniczymi w latach 60. XX w. zostały one usunięte. Zrekonstruował je i uzupełnił o nowe malowidła prof. Stanisław Kluska, a prace ukończono w 2006 r. Organy zostały zbudowane w 1928. Instrument posiada romantyczną charakterystykę brzmieniową ale również głosy barokowe, co sprzyja jego wszechstronności. W latach 90. instrument przeszedł gruntowny remont. W 1979 miała miejsce druga koronacja obrazu Matki Bożej Pszowskiej, dokonana przez papieża-Polaka, Jana Pawła II.