Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła w Tworkowie

Miejscowość:
Tworków
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Kościół parafialny świętych Piotra i Pawła, wzniesiony w l. 1691-1694 w stylu barokowym wg projektu Jana Zellera z Opawy. Orientowany, usytuowany na wzniesieniu, jednoprzęsłowe prezbiterium zamknięte ścianą prostą z zakrystią od wschodu. Od zachodu dobudowana w 1749 r. kwadratowa wieża z dwiema przybudówkami po bokach - kruchty i klatki schodowe.

Wnętrze nakryte sklepieniem kolebkowym z gurtami i lunetami, ściany dzielone szerokimi lizenami z pilastrami o głowicach w typie jońskim, z festonami owocowymi i główkami aniołków, dźwigające przełamujące się belkowanie z fryzem o dekoracji stiukowej z motywami wici roślinnej i główkami aniołków oraz wydatnym profilowanym gzymsem. Tęcza zamknięta półkoliście z podwójnym stiukowym kartuszem herbowym Reiswitzów w kluczu, podtrzymywanym przez putta. Piękna dekoracja stiukowa Antoniego Signo z Opawy (1691), późnobarokowa iluzjonistyczna polichromia z połowy XVIII w., nad chórem malowidło z kompozycją Sądu Ostatecznego, bogato zdobiony snycerką, dwukondygnacyjny ołtarz główny z końca XVII w., w dolnej kondygnacji rzeźby patronów, w górnej barokowy obraz „Nakarmienia rzesz”, później przemalowany, mensa sarkofagowa z płaskorzeźbą Matki Bożej Dobrej Opieki.

Z końca XVII w. loża kolatorska (nadwieszona, dwa wielokwaterowe okna, ujęta pilastrami, pokryta dekoracją roślinną i rzeźbą św. Michała Archanioła w zwieńczeniu), dwa ołtarze boczne przy tęczy oraz ambona z bogatą dekoracją snycerską. Płyta nagrobna Filipiny Cappy z domu Hoverden (zm. 1839), kamienna, inskrypcyjna, w bogatym obramieniu z kartuszami herbowymi.

W świątyni znajduje się unikalna w skali europejskiej ekspozycja jedenastu zdobionych trumien i sarkofagów miejscowych możnowładców z rodu Reiswitzów i Wilczek. Na pochówek w katolickim kościele Reiswitzowie musieli uzyskać zgodę cesarzy Ferdynanda III i Leopolda I. Pokazywane eksponaty pochodzą z krypty pod tzw. babińcem, którą otwarto w 1993 r. W 1994 r. wpisano je do rejestru zabytków. W bogato zdobionym sarkofagu z partiami złoconymi pogrzebano Ewę z domu Wilczek (żyła w l. 1613-1655). W trumnie cynowo-ołowianej, zachowanej w stanie destruktu (sarkofag dotrwał jedynie we fragmentach i eksponowany jest dziś na specjalnym stelażu), spoczął jej mąż Wacław Reiswitz. Pozostałe trumny zdobione są bogatą polichromią olejną, w większości przypadków ze złoceniami. Mają dekorację malarską i plastyczną w formie nakładanych elementów odlewanych. Na niektórych dziecięcych widać zdobienia w postaci malowanych z natury różnobarwnych kwiatów. Na sarkofagu Johanny Henrietty umieszczono parę tulipanów i róż. U niej też widoczne są pyzate, uśmiechnięte aniołki. Z kolei u Jerzego Wilhelma aniołki są zadumane i pełne rozwagi. Twórcami dekoracji malarskiej, która odróżnia tworkowskie zabytki od innych zachowanych w Polsce, byli z pewnością wprawieni lokalni artyści, zapewne z Raciborza lub z Opawy. W trumnach nie było przedmiotów z metali szlachetnych, które prawdopodobnie nie były zgodne z protestanckim obrządkiem pogrzebowym nakazującym skromność. Wyjątkiem jest kobiecy strój głowy – wianek z nici ze złotym i srebrnym oplotem naszywany perełkami. Znajdował się w sarkofagu Klary Ludwiki, wrzucony tam być może przez jej matkę Marię Eleonorę. Ogromną wartość mają ubranka; przede wszystkim przewiązany pasem żupanik Jerzego Wilhelma (zm. 1683) nawiązujący wyglądem do polskiego stroju szlacheckiego oraz sukieneczka Klary Ludwiki. W jednej z trumienek odnaleziono laleczkę, w innej gąbkę morską podłożoną pod główkę niemowlęcia. Były także koszulki niemowlęce, powłoczki na poduszki, wstążeczki z koszulek i bucików oraz wianki. Prawie wszystkie zachowane ubranka uszyto z jedwabiu jako stroje pośmiertne, wykonane są pobieżnie i dekorowane bogato kokardkami. Cały zbiór wyróżnia się na tle podobnych zachowanych w Polsce (Wawel, Brzeżany, Brzeg, Legnica, Złotów, Sieraków) i w Europie (Wiedeń, Monachium). To jedyny tak duży zespół sarkofagów dziecięcych w Polsce. Są bezpretensjonalne i proste, bez charakterystycznej dekoracji plastycznej. Mają własną kolorystykę, w żaden sposób nie nawiązującą do śmierci. Całość tworkowskiej kolekcji, wraz z pochówkami dwóch osób dorosłych, stanowi dobrą ilustrację dla mało poznanego obrządku pogrzebowego górnośląskich protestantów.

Wyświetlenia:  167
Lokalizacja:

Ul. Główna 19
47-451 Tworków
Gmina: Krzyżanowice
Powiat: raciborski


Region turystyczny: 
Śląsk, Kraina Górnej Odry
Lokalizacja: 
Na wsi
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Kontakt:
Telefon: +48 324 196 226

Strona internetowa: www.parafiatworkow.pl

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 1 głosy)
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
W pobliżu
Tworków
0.34 km
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Krzanowice
7.06 km
Krzanowice
7.19 km
Gastronomia w pobliżu
Tworków
0.31 km
Bieńkowice
2.66 km
Krzanowice
6.86 km
Krzanowice
7.06 km
Racibórz
7.54 km
Wydarzenia w pobliżu
Rybnik
2024-07-16
17.65 km
Zobacz z nami jak wyglądała kiedyś praca kobiet w czasach I i II wojny światowej. Muzeum Śląskie w Katowicach udostępniło wystawę o pracujących w przemyśle kobietach zatytułowaną „ZAKAZY, WYKLUCZENIA, PRZESĄDY. Fotograficzna opowieść o kobietach w przemyśle” Zabytkowej Kopalni Ignacy.